Steunpunt Economische Expertise (SEE) biedt werkwijzers, handleidingen en werkinstructies voor maatschappelijke kosten-batenanalyses en publieke businesscases. Een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) is een hulpmiddel bij de onderbouwing van beleidskeuzes, zoals grote ruimtelijke projecten. Hierbij gaat het niet alleen om financiële kosten en baten, maar ook om maatschappelijke effecten. Een publieke businesscase maakt de financiële consequenties voor de overheid inzichtelijk.
Werkwijzers voor MKBA's
Naast de algemene leidraad MKBA zijn dit de belangrijkste werkwijzers van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor MKBA's.
Algemene leidraad voor maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA)
De algemene leidraad MKBA biedt het kader waaraan iedere maatschappelijke kosten-batenanalyse voor het Rijk minimaal dient te voldoen.
MKBA en Brede Welvaart - een aanvulling op de algemene leidraad MKBA
Werkwijzer MKBA bij MIRT-verkenningen
Dit is een inhoudelijke handreiking die beschrijft waaraan een MKBA moet voldoen als onderbouwing bij een voorkeursbeslissing bij projecten die zijn opgenomen in het MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). Het belangrijkste doel van deze werkwijzer is het waarborgen van de kwaliteit en transparantie van de MKBA. Zo kunnen projecten beter met elkaar worden vergeleken en biedt het ook een referentie voor het toetsen van MKBA's. De toepassing van de werkwijzer is hier verplicht.
Werkwijzer MKBA bij MIRT-verkenningen (pdf)
Werkwijzer MKBA bij MIRT-verkenningen (online versie)
Adddendum Brede Welvaart bij Werkwijzer MKBA bij MIRT-verkenningen
Werkwijzer MKBA’s op het gebied van milieu
Deze biedt opstellers van MKBA´s een verdiepingsslag bij projecten op het gebied van milieubeleid of projecten met belangrijke effecten op het milieu. Deze werkwijzer beschrijft hoe u een MKBA in het milieudomein moet opstellen en welke eisen er aan de verschillende onderdelen van de KBA worden gesteld.
Werkwijzer MKBA’s op het gebied van milieu
Toepassing MKBA methodologie, aanvulling op de richtlijnen
Doel van deze memo is om uitvoerders van MKBA’s te helpen en zo de methodologische consistentie tussen MKBA’s verder te verbeteren. Deze memo is daarmee een aanvulling en nadere toelichting op de Werkwijzer MKBA bij MIRT verkenningen. Voortbouwend op deze werkwijzer gaat deze memo in op een aantal aspecten die spelen bij het opstellen van MKBA’s, en beschrijft hiervoor richtlijnen, waaronder de eisen aan een uitgangspuntnotitie.
Toepassing MKBA methodiek, aanvulling op de richtlijnen
Overige werkwijzers
Naast bovenstaande werkwijzers bestaan er ook nog andere werkwijzers, waaronder de Werkwijzer Natuur.
Publieke businesscase
Het Ministerie van Financiën (MinFin) heeft in 2015 de Handleiding publieke businesscase uitgebracht om uniforme kwaliteit aan te brengen in businesscases bij de rijksoverheid. Voor businesscases bij Rijkswaterstaat hebben wij een werkwijzer gemaakt die gebaseerd is op die van MinFin, maar die dieper ingaat op de specifieke kenmerken waaraan een businesscase bij Rijkswaterstaat moet voldoen. Daarnaast is er een rekenmodel voor u beschikbaar waarmee u een businesscase voor Rijkswaterstaat kwantitatief kunt onderbouwen. Deze werkwijzer wordt regelmatig geactualiseerd. Neem gerust contact met ons op, zodat we u de laatste versie kunnen toesturen en u verzekerd bent van een actueel rekenmodel.
Handleiding publieke businesscases
Modellen en applicaties
Bij het opstellen van een MKBA heeft u ook (reken)modellen nodig. Voor MIRT-verkenningen op het gebied van wegen- en spoorwegprojecten is het verplicht om gebruik te maken van de meest actuele modellen en datasets. Rijkswaterstaat beheert de strategische verkeer- en vervoermodellen Nederlands Regionaal Model (NRM) en Landelijk Model Systeem (LMS). Het LMS deelt Nederland in ongeveer 1.500 zones en is grofmaziger dan de vier regionale modellen van het NRM. Rijkswaterstaat actualiseert deze modellen jaarlijks met nieuwe data voor wegennet, OV-systemen, sociaal economische ontwikkelingen en beleidsuitgangspunten.
Vragen?
Heeft u vragen op dit gebied? Neem gerust contact op met onze collega's van de afdeling Modellen en Applicaties via informatiepuntwvl@rws.nl
Het onderbouwen van infrastructurele projecten interesseert me, omdat het om projecten gaat met een grote maatschappelijke relevantie. De kosten zijn vaak hoog, maar weten we ook wat er tegenover staat aan baten? De insteek kan immers vrij technisch zijn, maar het project moet de maatschappij uiteindelijk winst opleveren. Ik wil er graag aan bijdragen dat kosten en baten in een MKBA zo duidelijk mogelijk in kaart zijn gebracht. Dan kan de leiding van het ministerie of de politiek een afgewogen beslissing nemen. Met de werkwijzers van SEE hebben opstellers van een MKBA de juiste systematiek in handen om een MKBA in één keer tot een goed resultaat te brengen. Dat is voor alle partijen belangrijk.
Gerra Witting, Senior Adviseur Economie