Onzekerheden in kaart brengen
Het is raadzaam 3 onzekerheden (kennis-, beleids- en toekomstonzekerheid) in kaart te brengen, hun impact op de KBA te bepalen en de uitkomsten te verwerken in de MKBA volgens de voorschriften in het Algemene Leidraad. Hoe meer onzekerheid over ontwikkelingen en effecten, hoe belangrijker om hier rekening mee te houden in de analyse. Bij het definiëren van alternatieven moet gezocht worden naar flexibiliteit in de alternatieven, bijvoorbeeld door uitgestelde of gefaseerde uitvoering om beter voorbereid te zijn op onzekere ontwikkelingen. De opsteller van de MKBA is verantwoordelijk voor het in beeld brengen van de verstandige bandbreedte van de uitkomsten en alle belangrijke onzekerheden.
Samenvatting
Een MKBA baseert zich deels op aannames, bijvoorbeeld over de ontwikkeling van het probleem. Daarom is het raadzaam verschillende onzekerheden in kaart te brengen hun impact op de kosten-batenanalyse te bepalen en de uitkomsten te verwerken in de MKBA.
Voor MKBA-opstellers:
- Het NRM genereert uitkomsten voor de twee langetermijn-WLO-scenario’s.
- De opsteller van de MKBA is verantwoordelijk voor het in beeld brengen van de verstandige bandbreedte van de uitkomsten en alle belangrijke onzekerheden.
- De MKBA-opsteller controleert nadrukkelijk de te hanteren beleidsuitgangspunten met de opdrachtgever.
Voor beleidsmedewerkers en -adviseurs:
- Als de conclusie van de MKBA verandert door aannames te veranderen, is de analyse gevoelig voor die bepaalde aanname.
- Door de MKBA voor meerdere scenario’s berekenen worden belangrijke, exogene onzekerheden en daaraan verbonden risico’s in termen van maatschappelijke kosten en baten expliciet gemaakt.
Toekomstscenario’s
De effecten dienen voor tenminste twee toekomstsituaties in kaart te worden gebracht volgens de langetermijnscenario’s uit de studie Welvaart en Leefomgeving (WLO) uit 2015. De referentiescenario’s verschillen van elkaar op basis van veronderstellingen over bevolkingsontwikkeling, economische groei, regionale spreiding, klimaatbeleid, enz. De scenario’s zijn over het algemeen beleidsarm ingevuld. Voor wegen- en ov-projecten genereert het NRM uitkomsten voor deze twee scenario’s. Voor waterprojecten dient tevens rekening te worden gehouden met klimaateffecten.
Door de MKBA voor meerdere scenario’s te berekenen worden belangrijke, exogene onzekerheden en daaraan verbonden risico’s in termen van maatschappelijke kosten en baten expliciet gemaakt. Ruimtelijke ontwikkeling, zoals verstedelijking en lokale economische ontwikkeling kunnen als scenario worden toegevoegd. Het effect van een alternatieve (doch realistische) ruimtelijke invulling van de nog te ontwikkelen woningbouw- en bedrijventerreinlocaties kan zo in beeld worden gebracht. Verkeersberekeningen worden dan aangevuld met een lokale doorvertaling.
Beleidsuitgangspunten
De MKBA-opsteller controleert nadrukkelijk de te hanteren beleidsuitgangspunten met de opdrachtgever. Dit geldt onder meer voor financiële maatregelen als tolheffing en tariefontwikkelingen in het ov. Als er onduidelijkheid is over belangrijke beleidsuitgangspunten, moeten deze in overleg met de opdrachtgever door varianten- of gevoeligheidsanalyses in beeld worden gebracht.
Gevoeligheidsanalyses
Met gevoeligheidsanalyses kan de robuustheid van de uitkomsten voor de gehanteerde aannames in kaart worden gebracht. Dit geldt voor aannames die in verband met de berekeningen zijn gedaan. Dit betekent een analyse over hoe de uitkomst van de MKBA verandert als een of meerdere aannames veranderen. Als de conclusie van de MKBA verandert, is de analyse gevoelig voor die bepaalde aanname.
Veel aannames lenen zich voor een gevoeligheidsanalyse. Een gevoeligheidsanalyse op alle grote kosten- en batenposten is aan te bevelen. Bij het bepalen van mogelijke gevoeligheidsanalyses dient te worden bedacht dat de invloed van demografische of economische ontwikkelingen al in kaart is gebracht door het gebruik van de twee WLO-scenario’s.